Cechy rodziny wpływające na inteligencję dziecka
Cechy rodziny wpływające na inteligencję dziecka
- Pozycja społeczno – ekonomiczna.
Wyższa pozycja społeczno – ekonomiczna wiąże się z wieloma czynnikami środowiskowymi, takim jak większe szanse, lepsze zdrowie, więcej kształcących zabawek, lepsze umiejętności rodzicielskie, lepsza opieka, lepsze szkoły, większy nacisk na wykształcenie, co w oczywisty sposób przyczynia się do rozwoju mózgu i zdolności intelektualnych dziecka.
Chociaż większość rodziców ma ograniczone możliwości zmiany swojej pozycji społeczno – ekonomicznej to mają oni pewną kontrolę nad tymi specyficznymi zmiennymi środowiskowymi.
- Kolejność narodzin.
Zapewne uważamy, że każda rodzina wywiera taki sam wpływ na życie wszystkich dzieci w niej urodzonych, jednak w rzeczywistości doświadczenia każdego dziecka znacznie się różnią w zależności od jego pozycji w rodzinie. Kolejność narodzin uprzywilejuje dzieci starsze.
W testach inteligencji i w testach osiągnięć szkolnych pierworodni wykazują średnio o trzy i pół punkta więcej niż jego siostry i bracia urodzeni później. Najstarsze dzieci korzystają z faktu, że w okresie niemowlęcym rodzice mogą się nimi całkowicie zająć i istnieją dowody, że częściej wchodzą w interakcje z rodzicami nawet po przyjściu na świat młodszego rodzeństwa. Natomiast młodsze dzieci rosną w świecie pełnym dzieci, co może ich kosztować parę punktów z ilorazu inteligencji, ale na ogół nadrabiają później straty i są lepiej przystosowane społecznie i emocjonalnie.
Niespodziewanym odkryciem podczas badań konfiguracji rodzinnych okazało się, że dzieci nie mające żadnego rodzeństwa wypadają nieco gorzej w testach inteligencji, co wydaje się sprzeczne z teorią „uwagi rodzicielskie”, zgodnie z którą jedynacy powinni odnosić więcej korzyści niż te które mają młodsze rodzeństwo, gdyż rodzice poświęcają im więcej uwagi i czasu. Chodzi jednak o to, że najstarsze dzieci odnoszą korzyści z innego rodzaju doświadczeń, a mianowicie możliwości uczenia młodszych sióstr i braci, przez co utrwalają własną wiedzę i umacniają pewność siebie.
- Praca zawodowa matki.
Rodzi się tu pytanie, czy rozwojowi inteligencji małego dziecka pomaga czy szkodzi to, że przez dłuższą część dnia opiekują się nimi inne osoby dorosłe niż rodzice? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, zależy bowiem od wielu czynników, a mianowicie – liczby godzin spędzanych przez rodziców w pracy, jakość i rodzaj opieki ( krewna, niania, przedszkole), jakość opieki rodzicielskiej, dochody rodziny, poziom wykształcenia matki, a nawet płeć dziecka. Jedne z badań sugerują, że jeśli matki wracają do pracy przed ukończeniem przez dzieci pierwszego roku życia, cierpi na tym ich rozwój poznawczy, a dotyczy to zwłaszcza chłopców.
Istnieją dowody na to, że dzieci z rodzin ubogich mogą więcej skorzystać intelektualnie z pobytu w dobrym przedszkolu, niż dzieci wychowywane w domu.
- Na pewno również pobyt dziecka w dobrym przedszkolu sprzyja rozwojowi poznawczemu i językowemu dzieci niż przebywanie z nianiami.
Literatura: L. Eliot, „Co tam się dzieje?”