Zabawka w życiu dziecka
Zabawka w życiu dziecka
Teoretycznie zabawką jest każdy przedmiot, którym dziecko posłuży się w zabawie. Jest obecna od pierwszych dni życia dziecka i ma ogromny wpływ na Jego rozwój w różnych sferach: motorycznej, sensorycznej, emocjonalnej, intelektualnej i społecznej. Jednak wartość i znaczenie zabawek w życiu współczesnych dzieci obniża się na skutek ich dostępności na rynku, który nastawiony jest na zysk. Wiele zabawek nie spełnia swoich podstawowych funkcji. Zabawki dla dziewczynek sugerują piękny wygląd, dla chłopców skłaniają do podejmowania agresywnych zabaw - walki, rywalizacji, przemocy. W zabawkach przenoszone są wartości i schematy obecne w najpopularniejszych filmach i serialach animowanych, przez co wzmacniane są obserwowane wzorce z telewizji, nie zawsze godne naśladowania. Zabawka jest traktowana jako gadżet, który szybko się nudzi i łatwo zastąpić ją inną, nowszą, aktualnie reklamowaną. Tak więc zabawki mogą stanowić zagrożenie dla rozwoju dziecka, a wspólnie z bajkami deformują w dzieciach postrzeganie rzeczywistości.
Co więc zrobić aby dzieci bawiły się mądrze i długo?
Im dziecko młodsze tym prostszych przedmiotów potrzebuje do zabawy, która zawsze rozpoczyna się od manipulacji. Dzieci poznają przedmioty palcami, pod kontrolą wzroku. Rozbierają na części, zaglądają do środka, potrząsają, uderzają, wciskają do środka co się da. Takie ”psucie” zabawek wynika z potrzeb rozwoju umysłowego dzieci. Nie warto otaczać malucha zabawkami mechanicznymi typu samochody, koparki, dźwigi. To, że dziecko chce je mieć spowodowane jest wpływem telewizji i zachwytem dorosłych lecz zaspokajają tylko chęć posiadania. Zamiast więc otaczać dzieci drogimi zabawkami mechanicznymi lepiej dać mu przedmioty, z których mogą konstruować całość a potem rozkładać je na części i ponownie budować. Najlepsze do zabaw konstrukcyjnych są drewniane klocki oraz przedmioty codziennego użytku, nadające się do budowania tuneli, namiotów, torów przeszkód, itp. Niestety drewniane klocki są wypierane przez plastikowe klocki typu lego. Rozpatrując jednak przydatność klocków w procesie edukacji warto zastanowić się na co chcemy zwrócić uwagę: na trwałość budowy – klocki lego, czy doświadczenia kształtujące dziecięce umysły – drewniane klocki.
Nie sposób wyobrazić sobie dziecięcych zabaw bez lalek, misiów, które oswajają dzieci z trudnymi sytuacjami, są potrzebne do budowania schematów czasowych – teraz to, to potem, a to po tamtym itd., można je przytulić, posadzić na kolanach, opowiedzieć im o ważnych wydarzeniach w życiu dziecka.
Należy zachęcać dzieci do zabaw prostymi materiałami – plasteliną, papierem, patykami itp.
Dziecko podejmuje zabawy stosownie do swoich potrzeb rozwojowych i takie zabawki należy mu kupować. Ponadto dorośli nie wiedzą, że zabawy trzeba dziecko nauczyć, tak jak każdej pożytecznej umiejętności. Jeśli dorosły nie pokaże jak zabawkę wykorzystać w zabawie dziecko zaspokoi swoją ciekawość i porzuci ją nawet wówczas gdy jest ładna i sensowna.
Obserwując dzieci w przedszkolu łatwo rozpoznać te, z którymi rodzice bawią się w domu. Wybierają zabawkę i bawią się nią przez dłuższy czas, dążą do panowania nad przedmiotami i tworzą sytuacje według własnych pomysłów. Inaczej zachowują się dzieci, którym rodzice poświęcają zbyt mało czasu. Biorą do ręki przedmiot oglądają go chwilę i rzucają na podłogę, biegną do następnego trzymają go przez chwilę i porzucają. Nie potrafią skupić dłużej uwagi, nie mogą niczego dobrze poznać, a ich świat przypomina roztrzaskane lusterko – każdy kawałek jest osobno i nic się z niczym nie łączy.
Należy również stwarzać dzieciom możliwości wielu aktywności bez użycia zabawek. Budować w dzieciach poczucie wartości ze względu na to kim są, a nie co posiadają.
Drodzy rodzice a może warto przypomnieć sobie czasy dzieciństwa - świat drewnianych klocków, misiów, szmacianych lalek, zabaw ziemią i patykami – świat, który w porównaniu z dzisiejszą rzeczywistością jawi się jako bardziej atrakcyjny i wartościowy. Może warto do niego wrócić i zabrać ze sobą swoje dzieci…..
Literatura:
Kustosz S., „Znaczenie zabawki w życiu dziecka”, Bliżej Przedszkola nr 12, 2011.
Gruszczyk – Kolczyńska E., „ Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu” Kraków 2012.